Die zondag, 19 juni 1960, zou een zondag zijn zoals elke andere voor de Formule 1. Het Belgische publiek haastte zich om plaats te nemen op het legendarische circuit van Spa Francorchamps. Kortom, een zondag vol feest, zoals elke keer dat je een autosportevenement bezoekt. Die dag maakte de vreugde echter plaats voor tragedie. Het Belgische weekend van begin jaren zestig wordt een van de meest tragische uit de geschiedenis van de Formule 1 genoemd. Laten we daarom proberen alles wat er is gebeurd opnieuw te beleven en alle tragische hoofdrolspelers te herdenken.
Een geweldige huisarts
De Belgische GP kwam twee weken na het evenement in Nederland. Jack Brabham won op het circuit van Zandvoort met de Cooper en Bruce McLaren leidde na de etappe in Nederland het Formule 1-wereldkampioenschap met dezelfde auto met 14 punten, terwijl Sterling Moss 3 punten achter hem stond. In de eerste edities leverde het wereldkampioenschap niet alleen weinig punten op, maar was het ook nog eens zeer evenwichtig, omdat het uitrijden van de races al een behoorlijk resultaat was. De etappe van Spa Francorchamps was, net als toen, een sleutelevenement, aangezien het Belgische circuit zonder twijfel het mooiste ter wereld is. Het probleem is dat het niet alleen het mooiste, maar ook het moeilijkste is. De dood is helaas een oude vriend die de neiging heeft om aan te kloppen als je daar komt aanrennen.
De tests gaven onmiddellijk een waarschuwing
Dat het wel eens zwart zou kunnen worden, was vanaf het weekend duidelijk, toen een van de meest geprezen kampioenen van die tijd een ernstig ongeval kreeg. Tijdens de training voor de GP verloor Moss de controle over zijn Lotus 18 vanwege een probleem met de ophanging. Het stuur van de auto van de Brit vloog eraf en hij kon de auto niet meer onder controle houden. Moss raakte op volle snelheid een muur, werd uit zijn auto geslingerd en verloor het bewustzijn. McLaren was de eerste die arriveerde. Hij stapte uit zijn Cooper om zijn rivaal mond-op-mondbeademing te geven. Na bijna 20 minuten arriveerde er hulp, de piloot liep breuken op aan drie ribben, neus en benen. De drama’s waren nog niet voorbij tijdens die vervloekte repetities.
Ongelukken waren toen bijna de norm, de show ging toch altijd door. Leven met zulke dramatische gebeurtenissen was ‘normaal’. Toen de sessie eenmaal werd hervat, betaalde een veelbelovende jongeman genaamd Mike Taylor de prijs. Hij verloor bij een snelheid van 250 km/u de controle over zijn Lotus en botste met ongekend geweld tegen een boom. Door de klap werd de boom geveld. De jonge Taylor liep veel breuken op en vanaf die dag heeft hij nooit meer deelgenomen. Er werd een dubbele waarschuwing gegeven door Moss en Taylor, waar de Formule 1 geen gehoor aan gaf. De volgende dag gebeurde het onherstelbare.
De Formule 1 is nooit meer hersteld van dat zwarte weekend
De race op zondag begon met geruststellingen over de omstandigheden van de twee coureurs: ze waren ernstig gewond, maar leefden nog. Brabham vertrok vanaf pole position en pakte 2,5 seconde van Tony Brooks. De race begon zijdezacht, maar in ronde nummer 19 gleed Chris Bristow, destijds zesde, op zeer hoge snelheid uit met zijn Cooper en raakte hij volledig de beschermingen. Zijn auto vloog in brand terwijl Chris door de klap tegen prikkeldraad werd geslingerd. Een commissaris die als eerste bij het incident arriveerde, pakte Bristow onthoofd en levenloos op. De race ging echter door. In ronde 2 raakte Alan Stacey een vogel: de klap was zo verschrikkelijk dat de bestuurder bewusteloos raakte. Stancey, bewusteloos, belandde met zijn Lotus tegen de barrières, de auto vloog in brand en hij werd met geweld uit de cockpit geslingerd en was op slag dood. De race eindigde regelmatig, met Brabham als winnaar. Maar niemand wilde die dag feesten.
Jim Clark, die de race had voortgezet door uit zijn Lotus te stappen, deed een macabere ontdekking. De neus van zijn auto zat onder het bloed en Jim zal zeggen dat hij die dag klaar was om te stoppen met racen. Wat een ironie in het leven: Stancey, de zoon van een boer, stierf door een botsing met een vogel, hij die een prothese linkerbeen gebruikte om te rennen en die er alles aan had gedaan om zijn droom van racen in de Formule 1 waar te maken. Bristow kreeg de bijnaam: “Wilde man”, door de vele enge ongelukken wist hij altijd wel een manier te vinden om terug te keren naar de pits, maar niet op die vervloekte zondag. Tegenwoordig zijn we er goed aan gewend, bijna alle ongelukken verlopen zonder bloedvergieten. Maar het was niet altijd zo. De dood was ooit een vriend van de circuits en kwam vaak op bezoek.
Veiligheid eerst
Vaak herhaalden enthousiastelingen een zin: “Oh ja, ooit waren we piloten!”, maar we zouden moeten zeggen:” Bedankt, mevrouw Science, die ons laat genieten van deze magische sport, zonder meer bang te zijn voor tragedies”. Piloten zijn mannen, het zijn geen mythologische figuren. Elk leven is kostbaar, net zo kostbaar als het leven dat we 64 jaar geleden verloren op Spa Francorchamps, in een van de donkerste weekenden in de geschiedenis van de Formule 1.
FOTO: sociale Formule 1